💬 Во македонското народно творештво има богатство од здравици и благослови за слави, семејни веселби и други пригоди. Здравицата е краток говор или затврден израз од неколку зборови што се кажува со крената чаша пијалак кој се пие во нечие здравје, во нечија чест или за нечиј успех.
💬Зборови што изразуваат добри желби со повикување на божја милост, придружена со крстење, прекрстување.
💬Изразување желба до некого за нешто добро, за среќа, за здравје, успех и сл.
 |
| Да наздравиме за љубов! |
Еве дел од нив:
1.
Два ангела летаа,
по престоли госпотски,
китки цвеќе китеа,
рајски песни пееја:
Алилуја, алилуја,
Господи помилуј,
повели напи се, Иване,
помогол ти денешен.
2.
Ристој вајскрс Самртнаго,
Самртниу ступи,
гробнем живо дарова
два гроба живо дарова.
Благослови на чаша со вино или ракија по нашите села.
3.
Добро здравје!
Добра мисла!
Мир и милост!
Господ од лошо да не чува!
Господ да ни чува седбата!
Дар по полето!
Здравје во стоката!
Некоја смеќа на душманите,
ум и разум на рисјаните!
На помош денешен (името на празникот)
и си светци помошници!
Бог да ни ’и прости крстени души!
Блаосојте и здравица ви!
4.
На помош вчерашен, денешен и утрешен.
Свети Дух да подуе полето!
Што се пеат на приет:
Машки деца, женски јаганца,
дар во благата,
чад во буништата,
огон во огништата,
роса по полето
мед и млеко во планињето,
здрави, живи домаќините
сосе тајфите (домашните),
куќи полни со гости, пријатели,
братска љубов!
Бог да ни ’и прости крстени души!
Блаосоите!
Здрами се!
5.
На куќа слама,
во куќа слава
да е жива
домаќинска глава!
6. Благослов при пиење вино и ракија на свадба
Господи Боже, поможи!
Господ да ни поможи,
и си светци небесни,
и денешна Света Богородица
да не крепи надесно
и да не има под рака!
Свети Арангел милостив
и чесен крст да не укрилит!
Свети Илија да ни го чуа
полето со бериќето,
и Свети Дув да ни подуе полето,
за полни да ни сет амбарите,
полни бочви со вино и ракија!
Да ни е жив домаќин,
да му е жива домаќинка
и челад што му дал Господ,
во челад и во стока добрина!
Колку клиње во куќава,
толку синои у домаќина!
Да му се живи овците,
трлото да му е полно
со машки јаганца калеши!
Стрижење, молзење,
јадење и пиење
од века до века, дај Боже!
Брацка љубов да имаме,
трешница на душмани,
да се влечат по газоите,
на мешини по мостоите,
бели камења да ватат
и назад да се не вратат;
Света земја да појдат
и тамо да останат!
Брацка љубов и добра мисла
Господ да ни даит!
На стари годиње добра старос
и добри дни!
Блаосоите и здрав ми сте!
Откога ќе ја испиет чашата, ќе ја турат, велејќи: „Колку капки
останаа во чашава, толку душмани да останат.“ Ако се погоди и свадба да
имат во куќата, при друзите (горни) зборои ќе се блаосоит и вака:
Да ни се живи младенците
и турачите што ни тураат
по чесна трпеза вино и ракија!
Арџот и страмот за век!
Годинава венчаваме,
до година да крстиме,
и на помали да исчекаме!
Да сме живи и гостите
што го веселиме домаќино!
Вакваа радос и веселје
и во нашите куќи,
и на нашата челад!
да се радуаме и веселиме:
кој од срце кој од глаа,
кој од челад, кој од брат,
кој од сина и внучиња!
Блаосоите ме и здрав ми сте!
„Ов, ов, ов што била слатка оваа ракија што ми ја подаде зетов“, - ќе
речит пијачот. Друзите гости ќе му одречат со насмет: „Слатка е,
побратиме, ја, оти од зет ет подадена, затоа е слатка.“
На прс прикажуаат тие селани што можат да редат ваквие зборои на
чашата кога да се пиет на соборт или свадба. Сејкој му се чудит на тој
чоек што блаошава вака, како знаит да блаошават толку многу како на
книга да гледат.
7. Кога да пиет вино
Протекол ми м’тен Дунав, занесол ми чаша вино; поклон дојде до
кумета; кумот ми се љуто к’лнит, „Жии Бога не је моја, туку ми је
Николо’а, пи Никола пи, опет наполни“.
8. Одговор
Мори чашо бу чашо, што ми бучиш на мене, ете јунак за тебе.
9. Здравици за Божик
Сме докали Божик здрави – живи, сјдер здрави, живи да дочекаме и в година. Ајде аирлија да је.
*
- Кој честит чест да имат.
-Амин!
- Ај,среќно, аирлија!
- Амин!
-Ај здравје!
- Амин!
-Здрав да ми си!
- Сполајти!
-Бог в село.
- Бог меѓу нас. Свекому добро, свекому среќа да бидет. Пили, јали, зло не видели!
- Амин!
10. Здравица на Света Тројца
Старец’т како што ет обичај, зеде букар’т, сја прекрсти и почна да благословуват:
- Господи Исусе Христе! Пречиста Богородице! Свјатиј Никола и вси
светци да сет на помошт! И денешна свјата Троица да ет на помошт. Бог да
даит што ни срце сакат. Да сја родит жито и вино. Колку зрна толку
осмаци! Колку гроздове, толку бочки! Бог да простит и мртви души! А вам,
млади – хубави невести! А вам моми – хубави момчиња! Мир и милост на
всите! Здрави били!
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
*Од книгата „Говорни народни умотворби“, избор, редакција и предговор Марко Китевски, Скопје 2011.
(Подготвено од Марко Китевски)
Новогодишна здравица
Стојан Тарапуза
Да е здрава како дрен,
да е светла како ден,
да е стројна како бор,
да е топла како збор,
да е цветна како цвет,
да е медна како мед,
да е појна како пој,
да е ројна како рој,
да е дрочна како клас,
да е крилна како глас,
да е вирна како вир,
да е родна како мир…
Кој тоа?
Годината што иде-среќна да ни биде!
💬 Клетва (или колнење) е форма на говор при што (спротивно од благословите)
се посакува да се случи нешто лошо. Голем дел од
клетвите се собрани од фолклорните дејци како народни умотворби.
Прочитајте на следниот ЛИНК
