Епитет - стилско изразно средство

Епитетот е стилско изразно средство (збор) што стои до некој збор (најчесто до именка) и открива некоја важна особина на предметите, односно појавите или чувствата искажани со именката.
Епитетот е украсен додаток. Придавките, најчесто, се употребуваат како епитети.

ЛИМОНОТ Е ЗДРАВ
ЗА СЕКОЈ СТАР И МЛАД!

Лимон

Ако можеш, намини 

на свежи витамини:

од сончеви падини,

лимонови градини.

И здравје и понада 

во чаша лимонада.

                          КАСНИ - ПОРАСНИ- Петре М. Андреевски

Анализа на примерот:

1. Кои именки се употребени во горните стихови?

2. Кои зборови (подвлечените) стојат до нив?

3. Од кој вид зборови се зборовите што стојат до именките?

4. Која именка е подвлечена и по која именка стои?

5. Зошто служат тие?

Одговор на прашањата:

Во стиховите се употребени именките: витамини, падини, градини, здравје, понада, чаша, лимонада.

До именката витамини стои свежи, до падини стои сончеви, до градини стои лимонови. 

Подвлечените зборови се придавки.

Подвлечена е именката лимонада и ја објаснува именката чаша. 

Сите подвлечени зборови ја појаснуваат именката.

Придавката свежи појаснува дека витамините се важни бидејќи стоената храна не е корисна и нема витамини.

Придавката сончеви потврдува дека сонцето е важно за здравјето бидејќи на сончевите падини расте здрава храна.

Придавката лимонови ја конкретизира здравата храна полна со витамини.

Освен придавките во појаснувачка функција  може да се јават и именките, како во последниот стих: „во чаша лимонада.“
   пример: „Сила човек е тој“

                 „Изникна јавор дрво“

Истакнатите зборови стојат до именката и откриваат некоја особина, некое својство на предметите означени со именките. Тие објаснуваат поблиску и посилно. Во овој случај тие се употребени како стилско изразно средство епитет.

Епитетот најчесто стои пред именката( свежи витамини, сончеви падини), но може да стои и зад именката:

                                 „Во секој орев јатки златни,

                                    ко сестрички честопатни“ 

                                                   Касни - порасни- Петре М. Андреевски

 Во поезијата  се јавува и удвоен епитет:

                               „Како на вратот ѓердани 

                                ниски камења студени“ 

                                                 Денови- Кочо Рацин

Вежби за епитет

Ти ли беше пролет

Ненадејно дојде во нашиот двор.

Врз црешата бели ѕвезди фрли,

под стреата -ластовички хор 

и два штрка на стариот брест, 

а не чувме ни чекор, ни ѕвон,

не те сети ни будниот пес.

-В. Димитровски

1. Во дадените стихови пронајди четири епитети!

______________, _______________, ________________, ______________

2. Каков е цветот? Напиши неколку епитети!

----------------------, ------------------------, ----------------------, --------------------------

Забелешка: На стр. 105 и 106 од учебникот за шесто одделение по македонски јазик, имате две песни во кои може да најдете повеќе примери за епитет.