Разделни независносложени реченици

1. Разделни реченици со сврзникот или употребен еднаш меѓу две дел-реченици

Со сврзникот или се воведува втора можност, алтернатива.

• во двете дел-реченици се даваат дејства што не се исклучуваат

Пример: Прати ја  или дојди и ти со неа.

                Ти си прекрасна, те читам во секој стих или те слушам во секоја песна.

• во двете дел-реченици се даваат дејства што се исклучуваат

Пример: Напиши порака или јави се на месинџер.

• дејството во втората дел-реченица се јавува како последица.

Пример: Биди редовен на активностите или ќе ти ја намалам оценката!

• сврзникот или го среќаваме во алтернативни прашања

Пример: Заедно сме или не сме?

                Ќе јадеш или нема да јадеш?

Правопис: Разделните реченици со или не се одделуваат со запирка.

2. Разделни реченици со повторени сврзници

• Разделни реченици со: или 一 или; било 一 било; ја 一 ја (за дејство како втора можност).

Пример: Или нека дојдат, или ние не почнуваме.

                Било тие бегаат од училиште, било домашните ги задржуваат дома.

• Разделни реченици со: де 一 де; ту 一 ту; час 一 час (наизменично вршење на дејства).

Пример: Неговата девојка де се караше, де се смируваше со него.  

                Ту го повикуваше кај него, ту го бркаше од себе.  

                Лицето час ѝ црвенееше, час ѝ бледнееше. 

• Разделни реченици со: ем 一 ем; (карактеристичен за разговорниот стил)

Пример: Ем се подготвив добро, ем се збунив.  

• Разделни реченици со: ни 一 ни; ниту 一 ниту (со одречно значење).

Пример: Ни трага му видовме ни глас му чувме. (Ж. Чинго)

                Тој мене ниту ме праша, ниту ме слуша. ( К. Чашуле)

                                           ВЕЖБИ

1. Дополни со сврзници за разделни реченици:

• Внимателно слушај ______ напушти го часот. 
• _______ врне ________ сонце грее. (со сврзници за одречно значење)
• _________ ти дојди кај мене, __________ јас да дојдам кај тебе ( со сврзници за дејство како втора можност)
• Мојата најмала сестра _____ плаче ______ се смее. (наизменично вршење на дејства)

2. Во врска со оваа слика состави три разделни независносложени реченици.

3. Дополни ги следниве реченици и состави разделни независносложени реченици.

• Ем постојано доцниш________________________.
• Ќе ве повикаат било да задоцните ________________________.
• Де скокаше во водата, ______________________________. 

               Успешна работа!