НАРОДНА ПРОЗА - МИТ

ШТО Е МИТ?

1.Во воведниот дел на часот ја користиме техниката:БУРА НА ИДЕИ

Раговараме за начинот на живеење во минатото, за верувањата, потребата да се објаснат различни промени и појави во природата и светот за кои луѓето немале вистински и реални сознанија зошто постојат.

(Некои размислувања може да се запишат на таблата или на претходно подготвен хамер-насоки од наставникот)
Доаѓаме до поимот мит кој настанал како резултат на таа потреба за објаснување на многу појави и промени. Човекот со помош на својата фантазија измислувал натприродни сили кои управувале со се` околу него.
Богови, полубогови, необични суштества, чудовишта  и др.се ликови од тие приказни.
На следниот линк прочитајте за мит и митологија:
Мит, митологија   
Митот е фантастична приказна  која, усно,  се раскажува од поколение на поколение.
Збирка митови на народите кои имаат заедничко потекло ја создаваат митологијата на тие народи.
На пример:хеленска, римска, египетска, словенска, скандинавска и др.
2. Наставникот ги насочува кон текстот-митот за Прометеј

ПРОМЕТЕЈ

Митот внимателно се чита, со цел разговор по него.

     Кога бил создаден светот, со него владееле боговите на чело со врховниот бог Зевс. Тогаш земјата била исполнета со животни, морето со риби, а воздухот со птици. Забележал итриот Прометеј дека на земјата нема суштество што би владеело со неа и го создал човекот. Набргу луѓето се размножиле по целата земја. Но тогаш уште не знаеле да се служат со предметите, не знаеле зошто се сменуваат годишните времиња, не знаеле да градат куќи, туку живееле во темни и влажни пештери…

Видел Прометеј дека треба да им се помогне на луѓето и им покажал како да ги впрегаат воловите во јарем, како да го користат коњот, како од билките да прават лекови. Ги научил дека во внатрешноста на земјата има многу благородни метали и многу други работи.

И не само тоа. Тој и кај боговите секогаш се залагал во корист на луѓето. Барал да не ги оптоваруваат со претешки работи.

Кога веќе постигнал повеќе успеси во полза на луѓето, решил да се пошегува за сметка на боговите. На еден натпревар меѓу боговите и луѓето, од името на луѓето заклал голем бик, како жртва за боговите. Потоа го поделил на два дела. Во едниот, помалиот дел, го ставил месото, а во другиот, поголемиот дел, коските завиткани во маст. Потоа ги поканил боговите сами да си го изберат својот дел. Дошол токму богот Зевс да го одбере делот за боговите и го зел поголемиот дел. Кога видел дека е излажан, многу се налутил и, за казна, на луѓето не им го дал огнот, важен елемент за нивниот напредок. Сметајќи ја таа одлука за неправедна, добриот Прометеј решил да го украде огнот од боговите и да им го подари на луѓето. Затоа, кога еднаш на небото се движела сончевата колона, тој зел од небесниот оган и, во голема трска, им го пренел на луѓето.

Прометеј и огнот

Кога го видел огнот меѓу луѓето, Зевс многу се налутил и долго размислувал како да им се одмазди. По негов наговор, уметникот Хефест создал прекрасна девојка која ја нарекле Пандора. Боговите неа ја надариле со многу зла и, со еден сад полн со несреќи, ја испратиле меѓу луѓето. Кога дошла кај луѓето, девојката сакала да види што има во садот, го поткренала капакот, а од него илзегле многу болести и други несреќи и се растуриле низ народот. Пандора брзо го затворила садот, а во него останала само Надежта, која единствено им останала на луѓето.

Зевс не му останал должен ниту на Прометеј. По негова наредба, тој бил однесен на Кавказ и бил закован на една карпа над некоја провалија. Така бил измачуван повеќе векови, дење од жешкото сонце, а ноќе од мразот. Но Прометеј знаел една тајна што никој од боговите и од луѓето не ја знаел. Затоа, Зевс го казнил со уште поголеми страдања. Секој ден, над него слетувал орел кој му ги колвал џигерите, а тие секогаш преку ноќта повторно пораснувале. И тоа требало да трае се дотогаш додека некој од боговите доброволно не го замени во тие страдања.

Но еднаш, барајќи ги златните јаболка што растеле во некоја непозната земја, тука минал Херакле, син на Зевс и кралицата Алкмена. Знаејќи дека умниот Прометеј може да му помогне, Херакле решил да го ослободи. Со отровна стрела, ја застрелал страшната птица што му ги јадела џигерите и го повел со себе. А за да се исполни осудата на Зевс, Хирон, пријател на Херакле, се согласил да го замени Прометеј во страдањата.Под прстенот на Прометеј имало камче од карпите на Кавказ на кои бил заробен и на тој начин Зевс бил среќен.

Но дошле нови времиња. Зевс престанал да му се спротиставува на човечкиот напредок. Прометеј, заштитникот на луѓето, дочекал таткото на боговите, Зевс, да му падне во прегратка.

Во спомен на Прометеј, порано се одржувале натпревари на кои натпреварувачките со запалени факели трчале од жртвеникот на Прометеј до градот и со факелот на победникот биле палени сите огнови во градот.

 - Најубавите светски митови
  д-р Марко Китевски










3. Разговор за текстот
-Како се вика врховниот бог во грчката митологија?
-Кои суштества живееле на земјата кога се создавал светот?
-Кој го создал човекот?
-Како живееле луѓето на почетокот од нивното постоење?(опиши)
-Што ги научил Прометеј луѓето?
-Која постапка на Прометеј предизвикала бес и лутина кај Зевс?
-Како Зевс го казнил Прометеј?
-Кој го ослободил окованиот Прометеј?
- Кои елементи во текстот укажуваат дека тој е мит?

Решете ја следната кратка вежба за митот




4. Задача за дома-истражување:
Прва група
-Да пронајде податоци за: боговите и титаните;
Втора група 
-Да пронајде еден мит(Митот за Сизиф), да го проучи и раскаже, да ги открие елементите на мит;
Трета група 
-Да го пронајде митот за Пандора, да го проучи и раскаже, да ги открие елементите на мит;
Четврта група
-Да пронајде податоци за римската митологија;
Петта група
-Да пронајде податоци за словенската митологија.
*Забелешка. Начинот на презентација е по избор на групите( постер, или е-презентација)